ฟ้าทะลายโจร สิ่งที่ควรรู้ กินอย่างไรให้ปลอดภัย

          ฟ้าทะลายโจร พืชสมุนไพรที่ถูกพูดถึงกันมากนับตั้งแต่เกิดการระบาดของโรคโควิด-19 ตามตำราสมุนไพร ฟ้าทะลายโจรมีสรรพคุณบรรเทาอาการเจ็บคอ, แก้ไข้, แก้ไข้หวัด, ช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน, แก้ท้องเสีย และอุจจาระร่วง โดยสารสำคัญที่ชื่อว่า “แอนโดรกราโฟไลด์” (Andrographolide) มีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญเติบโตของไวรัส คนส่วนใหญ่มักซื้อมารับประทาน เพื่อบรรเทาอาการโควิด-19 แต่สำหรับบางคนที่ขาดความรู้ในการรับประทาน ทานผิดวิธีหรือเกินขนาด อาจทำให้ได้รับผลเสียมากกว่าผลดี ปัจจุบันมีการจำหน่ายยาฟ้าทะลายโจรใน 2 รูปแบบ คือ

1. 1. แบบผง นำใบฟ้าทะลายโจรตากแห้ง แล้วนำมาบดเป็นผง นำมาบรรจุแคปซูลหรืออัดเม็ด มีทั้งไฟเบอร์จากใบไม้และสาร Andrographolide
   2. แบบสารสกัด คือการสกัดสาร Andrographolide ล้วน ๆ ไม่มีการเจือปนของใบหรือไฟเบอร์

วิธีเลือกยาฟ้าทะลายโจร

ควรพิจารณาข้อมูลบนฉลากยา ดังนี้

• เลขทะเบียนตำรับยาแผนโบราณ
• ปริมาณสาร Andrographolide และขนาดบรรจุ
• ข้อมูลของผู้ผลิต
• วันเดือนปีที่ผลิต และวันเดือนปีที่หมดอายุ

ควรรับประทานยาเมื่อใด?

          ควรทานยาทันที หากเริ่มมีอาการคล้ายหวัด กลืนน้ำลายแล้วเจ็บคอ ครั่นเนื้อครั่นตัว ตัวรุม ๆ หากเริ่มยาเร็วจะเห็นผลการรักษาที่ดีกว่า เนื่องจากฟ้าทะลายโจรมีกลไกในการส่งเสริมการทำงานของภูมิคุ้มกัน แนะนำทานยาวันละ 3 ครั้ง เนื่องจากฟ้าทะลายโจรมีค่าครึ่งชีวิต (Half-life) สั้น (Half-life คือช่วงเวลาที่ทำให้ระดับยาในเลือดลดลงครึ่งหนึ่งของระดับเดิม) ควรทานยาหลังอาหาร เพื่อช่วยเพิ่มการดูดซึมยา และลดผลข้างเคียง

ใครที่สามารถรับประทานยาฟ้าทะลายโจรได้ ?

1. ผู้ที่มีอาการของโรคหวัด เช่น เจ็บคอหรือปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ โดยทั่วไปในผู้ใหญ่จะแนะนำให้รับประทานยาฟ้าทะลายโจรที่มี Andrographolide 60 มิลลิกรัมต่อวัน แบ่งทานวันละ 3 ครั้ง ติดต่อกันไม่เกิน 5 วัน
2. ผู้ที่ติดเชื้อโควิด-19 ที่มีอาการไม่รุนแรง ในผู้ใหญ่แนะนำให้รับประทานยาฟ้าทะลายโจรที่มี Andrographolide 180 มิลลิกรัมต่อวัน แบ่งทานวันละ 3 ครั้งก่อนอาหาร ติดต่อกัน 5 วัน

ข้อควรระวังในการรับประทานยา

• ผู้ที่มีอาการแพ้ฟ้าทะลายโจร ได้แก่ ผื่นลมพิษ, ปากบวม, หน้าบวม, หายใจไม่ออก
• หญิงตั้งครรภ์ และหญิงที่กำลังให้นมบุตร
• ผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคตับ โรคไต (ในกรณีที่ต้องใช้ ควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์)
• ผู้ที่มีระบบย่อยไม่ค่อยดี ท้องเสียบ่อย ฟ้าทะลายโจรจะทำให้ถ่ายท้อง ถ่ายเหลวเพิ่มขึ้นได้
• ผู้ที่รับประทานยาลดความดันโลหิต ยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น ยา Warfarin Aspirin เป็นต้น เนื่องจากอาจไปเสริมฤทธิ์กันได้ (ในกรณีที่ต้องใช้ ควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์)
• กรณีรับประทานเพื่อลดอาการเจ็บคอ หากทานครบ 24 ชั่วโมงแล้วยังไม่ดีขึ้น ควรไปพบแพทย์
•  *ไม่แนะนำ หากรับประทานฟ้าทะลายโจรเพื่อป้องกันการติดเชื้อโรคโควิด-19 ทั้งที่เป็นผู้ที่สุขภาพดี ไม่ได้ติดเชื้อ เนื่องจากยาฟ้าทะลายโจรไม่มีฤทธิ์ที่จะยับยั้งไวรัสเข้าเซลล์ ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อโควิด-19 ได้

อาการหรือผลข้างเคียงของการรับประทานยา

          หากรับประทานฟ้าทะลายโจรเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดอาการหรือมีผลข้างเคียงได้แก่ แขนขาชา, อ่อนแรง, คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดท้อง, ท้องเสีย, เวียนศีรษะ, ความดันต่ำ, ใจสั่น, มือเท้าเย็น, เบื่ออาหาร, มีพิษต่อตับ, อาการแพ้ เช่น ผื่นลมพิษ, หน้าบวม, หายใจไม่ออก หากมีอาการดังกล่าว ควรหยุดรับประทานทันที รีบไปพบแพทย์ภายหลังรับประทานยาฟ้าทะลายโจรติดต่อกัน 3 วัน แล้วอาการไม่ดีขึ้นหรืออาการรุนแรงขึ้น แนะนำให้หยุดใช้ และรีบปรึกษาแพทย์

          การรับประทานยาฟ้าทะลายโจรจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องระมัดระวังอย่างมาก เพราะอาจทำให้ค่าตับสูงได้ ยิ่งรับประทานมาก ๆ โดยไม่รู้วิธีที่ถูกต้องจะทำให้ไตวายได้ ดังนั้นการรับประทานยาฟ้าทะลายโจรควรอ่านวิธีใช้ให้ดีและใช้เมื่อจำเป็นเท่านั้น หรือจะให้ดีปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ค่า

Reference:

• วุฒิเชษฐ รุ่งเรือง.  (2564).  การรับประทาน “ยาฟ้าทะลายโจร”.  สืบค้นเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2565, จาก https://bit.ly/3a65ffb
• โรงพยาบาลเวชธานี.  (2565).  ฟ้าทะลายโจร รับประทานยังไงให้ส่งผลดี.  สืบค้นเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2565, จาก https://bit.ly/3wL1lQS
• กรมสุขภาพจิต.  (2564).  10 คำถามที่พบบ่อย ฟ้าทะลายโจร.  สืบค้นเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2565, จาก https://bit.ly/3sLVNEa