สำหรับทฤษฎีลำดับขั้นความต้องการของมนุษย์ ที่หลายคนอาจเคยได้ยินหรือได้เรียนมาบ้าง ถือเป็นทฤษฎีทางจิตวิทยาถูกใช้ต่อเนื่องมายาวนานนับตั้งแต่คุณ อับราฮัม เอช. มาสโลว์ (Abraham H. Maslow) นักจิตวิทยาชาวอเมริกันได้คิดค้นขึ้นมาตั้งแต่ในช่วงทศวรรษ 1940
โดยทฤษฎีนี้แบ่งความต้องการของมนุษย์ออกเป็น 5 ขั้น เรียงลำดับจากขั้นพื้นฐานที่สุดไปหาสูงสุด โดย Maslow Model คืออะไร ? และเราสามารถนำ Maslow Model ไปใช้อะไรได้บ้าง ตาม วิชาการ ไปดูรายละเอียดกันได้เลย
รู้จัก “Maslow Model” ทฤษฎีจิตวิทยาที่ทุกคนควรรู้จัก
ลำดับขั้นความต้องการของมนุษย์ตามทฤษฎี “Maslow Model”
อ้างอิงรูปประกอบจาก Symple Psychology
ขั้นที่ 1 – ความต้องการทางกายภาพ (Physiological Needs) : เป็นความต้องการขั้นพื้นฐานที่สุดของมนุษย์ที่เกี่ยวกันกับปัจจัยต่าง ๆ ในการดำรงชีวิต ได้แก่ อาหาร น้ำ อากาศ ที่อยู่อาศัย เสื้อผ้า เป็นต้น โดยหากความต้องการเหล่านี้ไม่ได้รับการตอบสนอง มนุษย์จะไม่สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้เลย
ขั้นที่ 2 – ความต้องการด้านความปลอดภัย (Safety Needs) : โดยเมื่อความต้องการทางกายภาพในลำดับแรกได้รับการตอบสนองแล้ว มนุษย์จะเริ่มมีความต้องการและความกังวลด้านความปลอดภัยที่อยากรักษาความต้องการทางกายภาพที่ตนมีให้อยู่ได้นานที่สุด ซึ่งความต้องการนี้รวมไปถึงความปลอดภัยทางกายภาพ, ความปลอดภัยทางจิตใจ และความปลอดภัยทางการเงิน เป็นต้น
ขั้นที่ 3 – ความต้องการด้านความรักและการเป็นเจ้าของ (Love and Belonging Needs) : เรารู้กันอยู่แล้วว่ามนุษย์เป็นสัตว์สังคม ต้องการที่จะรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่ม ต้องการความรัก และการยอมรับจากคนอื่น ๆ ดังนั้นหากมนุษย์ผ่านความต้องการด้านกายภาพและความปลอดภัยในชีวิตแล้ว การได้รับการยอมรับจากผู้อื่นก็จะเป็นลำดับขั้นที่หลายคนแสวงหาผ่านการมีปฏิสัมพันธ์กับคนอื่น ๆ ในสังคม หรือการได้เป็นเจ้าของสิ่งต่าง ๆ ที่ตนปรารถนา
ขั้นที่ 4 – ความต้องการความนับถือ (Esteem Needs) : เมื่อต้องการความรักและเป็นเจ้าของสิ่งต่าง ๆ แล้ว มนุษย์เองก็ยังต้องการที่จะรู้สึกมีคุณค่าและเป็นที่ยอมรับจากผู้อื่น โดยความต้องการเหล่านี้สามารถตอบสนองได้ผ่านการประสบความสำเร็จในสิ่งที่ทำ ได้รับการยอมรับจากผู้อื่น และรู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่าทั้งต่อตนเองและสังคม
ขั้นที่ 5 – ความต้องการการตระหนักรู้ในตนเอง (Self-actualization Needs) : โดยในขั้นนี้ ถือเป็นความต้องการขั้นสูงสุดของมนุษย์ คือต้องการบรรลุศักยภาพสูงสุดของตัวเอง มนุษย์ต้องการที่จะพัฒนาตนเองทั้งในด้านร่างกาย จิตใจ และอารมณ์ ความต้องการเหล่านี้สามารถตอบสนองได้ผ่านการแสวงหาความท้าทายใหม่ๆ การแสวงหาความรู้ และการพัฒนาตนเอง
เราสามารถประยุกต์ใช้ทฤษฎี “Maslow Model” ได้อย่างไร ?
ใช้ในการศึกษา
สำหรับการศึกษาและนำทฤษฎี Maslow Model มาใช้นั้น ทางโรงเรียนสามารถจัดการเรียนการสอนที่ตอบสนองความต้องการของนักเรียนทั้ง 5 ขั้น เช่น
- การจัดอาหารกลางวันให้นักเรียน
- การจัดสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย
- การจัดกิจกรรมที่สร้างความรักและความเป็นเจ้าของ
- การจัดการเรียนการสอนที่ท้าทายความสามารถของนักเรียน
- การจัดโอกาสให้นักเรียนได้พัฒนาตนเอง
ใช้ในการทำงาน
องค์กรสามารถออกแบบสภาพแวดล้อมการทำงานที่ตอบสนองความต้องการของพนักงานทั้ง 5 ขั้น เช่น
- การจัดสวัสดิการที่ดีให้กับพนักงาน
- การสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่ส่งเสริมการทำงานเป็นทีม
- การจัดโอกาสให้พนักงานได้รับการพัฒนาตนเอง
- การให้รางวัลแก่พนักงานที่ประสบความสำเร็จ ทั้งด้านขวัญกำลังใจและเงินทอง
ใช้ในชีวิตประจำวัน
การวางแผนการใช้ชีวิตของเราไล่ระดับตั้งแต่ความต้องการพื้นฐาน เช่น
- อายุเท่าไหร่ที่เราต้องมีบ้านเป็นของตนเอง
- และต้องใช้ทรัพยากรอะไรบ้างเมื่อเราจะมีบ้าน
- เป้าหมายอาชีพของเราเป็นอย่างไร ?
- ปัจจัยใดบ้างที่เราต้องเตรียมเพื่อให้ประสบความสำเร็จ
ทั้งนี้ การนำ Maslow Model มาใช้ในชีวิตประจำวันของเราช่วยให้เรารู้ความต้องการของตนเองและวางแผนการดำเนินชีวิตได้อย่างถูกต้องได้อีกด้วย
Reference:
- Saul Mcleod. (2566). Maslow’s Hierarchy Of Needs. สืบค้นเมื่อวันที่ 22 กันยายน 2566, จาก https://bit.ly/464sIFO